28/04/2024 VOA Tiếng Việt - VOA
Các lãnh đạo tập đoàn Thuận An (hàng trên) và các quan chức tỉnh Bắc Giang (hàng dưới) bị bắt giữ hôm 15/4.
Tình trạng các quan chức kết nối với doanh nghiệp làm lợi cho nhau đã diễn ra ở Việt Nam hàng chục năm nay, gây méo mó cho nền kinh tế, và Nhà nước cần cải thiện cơ chế minh bạch, giám sát quyền lực cũng như tiền lương để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia kinh tế nói với VOA.
Chỉ trong thời gian ngắn, Việt Nam đã phanh phui ra hai tập đoàn có quan hệ dây mơ rễ má với các quan chức từ cấp tỉnh lên đến cấp trung ương: tập đoàn Phúc Sơn và tập đoàn Thuận An. Các lãnh đạo của hai tập đoàn này đều đã bị bắt giữ để điều tra về các hành vi ‘Vi phạm về các quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng’ và ‘Hối lộ’.
Đáng chú ý là các vụ việc này đã khiến một số lãnh đạo cấp cao của Việt Nam phải ra đi như Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng hồi tháng Ba do lính líu đến tập đoàn Phúc Sơn và mới đây là Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ sau khi hồi đầu tuần này trợ lý của ông bị bắt giam do dính líu đến tập đoàn Thuận An.
Bên cạnh đó, hàng loạt quan chức cấp tỉnh từ bí thư, chủ tịch tỉnh cho đến trưởng ban quản lý dự án một số tỉnh thành cũng xộ khám vì bị phát hiện nhận hối lộ để bao che hay ưu ái cho các các tập đoàn này.
“Tình trạng sân sau có sự can thiệp của những người có quyền lực là hệ quả của một hệ thống pháp luật không cụ thể và chồng chéo, trùng lắp và có điểm mâu thuẫn với nhau,” Tiến sỹ Lê Đăng Doanh, cựu thành viên tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, nhận định với VOA.
Ông chỉ ra ví dụ luật đất đai có nội dung liên quan nhưng lại chỏi nhau với luật đầu tư công, luật nhà ở, luật đấu thầu… Điều đó khiến cho các doanh nghiệp gặp nhiều rủi ro pháp lý vì hoạt động của họ có thể phù hợp với điều luật này nhưng lại vi phạm điều luật khác. Do đó, họ phải tìm đến sự bảo trợ của các quan chức.
“Theo cảm quan của tôi và qua tiếp xúc với các doanh nghiệp thì các doanh nghiệp tư nhân khi muốn kinh doanh ở Việt Nam đều muốn có mối quan hệ và được sự che chở của một hay nhiều người có quyền lực liên quan đến lĩnh vực họ kinh doanh. Điều ấy sẽ dẫn đến môi trường kinh doanh không công khai, không minh bạch, không trong sạch và có thể bị bóp méo vì những lợi thế không phải năng suất lao động, không phải do tiến bộ khoa học kỹ thuật,” ông Doanh nói.
Tiến sỹ Nguyễn Quang A, cựu giám đốc Viện nghiên cứu phát triển IDS và hiện là một nhà bất đồng chính kiến ở Hà Nội, nói với VOA rằng trong một nền kinh tế phát triển khá nhanh như Việt Nam thì ‘chắc chắn sẽ xảy ra’ tình trạng quan chức móc ngoặc với doanh nghiệp để chia chác thành quả cũng như tài nguyên đất nước.
“Người ta (quan chức) có thể nghĩ rằng để cho nền kinh tế phát triển được như thế cũng là cái công của người ta nên họ cũng phải được hưởng một phần gì đó,” ông nhận định.
“Lẽ ra phần người ta được hưởng là phải được quy định rất rõ ràng trong luật, như lương, thưởng đàng hoàng cho các quan chức người ta được hưởng một cuộc sống có thể là không rất giàu nhưng cũng không kém những người làm trong các doanh nghiệp bao nhiêu.”
Theo quan sát của ông A thì lương quan chức hiện giờ ‘rất thấp so với các doanh nhân’. “Từ mớ bòng bong đó dẫn đến một khế ước xã hội ngầm là phải chia chác bằng một cách gì đấy phần lợi nhuận sinh ra,” ông phân tích.
“Khi cơ hội nảy sinh thì không thể không có chuyện người ta bằng cách này hay cách kia tham nhũng,” ông nói thêm và cho rằng dễ nhất là ‘quyền quản lý đất, quyền cấp phép cái này, cái kia, tạo điều kiện trúng thầu’.
Theo lời ông thì điều này ‘cũng là đúng’ vì ‘con người ai cũng có nhu cầu về vật chất tiền bạc’ và Đảng không thể đòi hỏi các cán bộ của mình ‘phải cống hiến, phải hy sinh vì nước để chấp nhân mức lương thấp’.
Ông A cho biết tình trạng này đã xảy ra ở Việt Nam được 30-40 năm rồi và ‘quy mô hành vi ngày càng lớn theo quy mô nền kinh tế’ và ‘không chỉ ở các quan chức cấp cao trong phạm vi tứ trụ mà là toàn bộ bộ máy Nhà nước’.
“Có một nghịch lý là thu nhập chính thức của các quan chức Nhà nước từ cấp xã, cấp huyện, cấp tỉnh rất thấp so với mặt bằng thị trường nhưng ai cũng muốn chạy để vào được các chức đấy,” ông chỉ ra.
Tiến sỹ Lê Đăng Doanh thì chỉ ra cơ chế giám sát quyền lực của Việt Nam: “Tình trạng này xuất hiện bởi vì hiện nay cơ chế giám sát quyền lực của Việt Nam vẫn còn có những lỗ hổng, như chúng ta đã thấy rất nhiều những bí thư, chủ tịch một số tỉnh đã bị bắt. Điều đó chứng tỏ những người này đã hoạt động mà không có sự giám sát có hiệu lực để ngăn chặn kịp thời những vi phạm của họ.”
Tiến sỹ Võ Trí Thành, nguyên phó Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế Trung ương, nói với VOA rằng các văn bản chính thức của chính quyền Việt Nam đều có đề cập đến vấn đề này và hệ quả tiêu cực của nó đối với nền kinh tế.
“Đây là một hiện tượng không tốt cho phát triển kinh tế nhất là nhìn trong dài hạn, nguồn lực phát triển méo mó và gây ảnh hưởng niềm tin xã hội vào con đường phát triển, cải cách của Việt Nam,” ông cho biết.
Theo giải thích của ông thì việc các doanh nghiệp đưa tiền bôi trơn cho các quan chức để họ được kinh doanh thuận lợi sẽ ‘dẫn đến nguồn lực bị phân bổ méo mó vì nó không dựa trên các yếu tố cạnh tranh, minh bạch, đặc biệt là nguy hại trong phát triển nguồn lực, khiến cho nguồn lực không được phân bổ đến nơi tốt nhất có thể’.
Về cách giải quyết như thế nào, Tiến sỹ Lê Đăng Doanh cho rằng hiện nay Chính phủ Việt Nam đang cố gắng cải thiện môi trường luật pháp để nó được rõ ràng hơn, công khai hơn và minh bạch hơn. Tuy nhiên, dù có cải thiện nhưng môi trường kinh doanh Việt Nam ‘hiện vẫn ở mức trung bình thấp’, cũng theo lời ông Doanh.
“Theo tôi thì phải chuyển đổi mạnh sang kinh tế số, doanh nghiệp số, chính phủ điện tử mới cải thiện được tình hình hiện nay,” ông nói.
Ngoài ra, ông cũng cho rằng Chính phủ Việt Nam cần phải ưu tiên xây dựng hệ thống giám sát quyền lực.
Việt Nam bắt thêm các lãnh đạo tập đoàn vì ‘đưa, nhận hối lộ’
16/04/2024 VOA Tiếng Việt
Ba lãnh đạo của một tập đoàn xây dựng cầu, đường ở Việt Nam vừa bị công an khởi tố để điều tra về các tội ‘Đưa hối lộ’, ‘Nhận hối lộ', và ‘Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng’, Bộ Công an cho biết.
Theo thông tin mà người phát ngôn Bộ Công an, Trung tướng Tô Ân Xô, nói với báo chí trong nước hôm 15/4 thì họ đã bắt giữ các ông Nguyễn Duy Hưng, chủ tịch Hội đồng Quản trị, Trần Anh Quang, Tổng Giám đốc và Nguyễn Khắc Mẫn, phó Tổng Giám đốc của Công ty Cổ phần Tập đoàn Thuận An.
Tập đoàn có trụ sở ở Hà Nội này được ông Hưng thành lập cách đây 20 năm và hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực xây dựng công trình giao thông từ những gói thầu do Nhà nước giao, theo truyền thông trong nước.
Trước tập đoàn Thuận An không lâu, một số lãnh đạo của Tập đoàn Phúc Sơn, trong đó có Chủ tịch Nguyễn Văn Hậu, tức Hậu ‘Pháo’, đã bị bắt để điều tra về các tội hối lộ, sai phạm trong đấu thầu và gian lận tài chính.
Đáng chú ý là sau khi ông Hậu bị bắt, hàng loạt lãnh đạo, cả đương nhiệm lẫn về hưu, ở hai tỉnh Vĩnh Phúc và Quảng Ngãi lần lượt ‘ngã ngựa’ vì bị phanh phui đã nhận tiền của Phúc Sơn. Đỉnh điểm là Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng bị bãi miễn tất cả các chức vụ hồi tháng Ba do được cho là dính dáng đến Phúc Sơn. Tuy nhiên, nguyên nhân được thông báo khi ông Thưởng bị bãi nhiệm là vì ông đã “vi phạm quy định về những điều đảng viên không được làm.”
Hiện giờ chưa rõ vụ việc ở Tập đoàn Thuận An có liên quan đến các quan chức cấp cao nào hay không và cũng chưa có lãnh đạo cấp tỉnh nào bị bắt như trong vụ Phúc Sơn. Theo thông tin của tờ Tuổi Trẻ thì trong vòng 5 năm qua tập đoàn này đã trúng thầu đến 22.612 tỉ đồng, bao gồm 8.272 tỉ đồng là được ‘chỉ định thầu’, tức là không cần đấu mà vẫn được cho trúng thầu.
Tổng cộng, họ đã trúng 39 trong 51 gói thầu mà họ tham gia đấu thầu từ năm 2019 đến nay, cũng theo Tuổi Trẻ. Các gói thầu mà họ tham gia đấu thầu trải dài khắp cả nước từ bắc xuống nam.
Bộ Công an không nói cụ thể các sai phạm ở tập đoàn này đã xảy ra như thế nào. Nhưng, theo ghi nhận của Công an Nhân dân, ngoài ba lãnh đạo của Thuận An bị bắt, Bộ Công an cũng bắt giữ thêm ba cán bộ thuộc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình giao thông, nông nghiệp tỉnh Bắc Giang về tội ‘Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng’ và ‘Nhận hối lộ’.
Sau khi bắt giữ những bị can trên, Bộ Công an sẽ thẩm vấn để mở rộng điều tra để làm rõ sai phạm cũng như xác định thêm các đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật và thu hồi triệt để tài sản, cũng theo Công an Nhân dân.
Hiện tại, Bộ Công an đã yêu cầu chính quyền tỉnh Đắc Lắc cung cấp toàn bộ hồ sơ và tài liệu liên quan đến gói thầu của Thuận An tại dự án Đường Hồ Chí Minh đoạn tránh qua thành phố Buôn Mê Thuột có giá trị 1.500 tỷ đồng, tờ Tiền Phong cho biết. Trong khi đó, tỉnh Quảng Nam cũng đã yêu cầu rà soát các dự án, các gói thầu trên địa bàn tỉnh được giao cho Thuận An.
Đây là những vụ bắt giữ mới nhất khi chiến dịch chống tham nhũng do Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng phát động đang tiếp tục mở rộng. Trước khi ông Thưởng bị bãi nhiệm, các quan chức hàng đầu khác của chính phủ Việt Nam, gồm Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và hai phó thủ tướng từng dưới quyền ông, Phạm Bình Minh và Vũ Đức Đam, đã phải xin thôi chức vì liên quan đến các đại án tham nhũng.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét